క‌ష్టాల్లో పేమెంట్ బ్యాంకులు
అసంఘటిత రంగ సంస్థలకు చిన్న పొదుపు ఖాతాలు, చెల్లింపుల సేవలను అందించడం ద్వారా ఆర్థిక చేరికను పెంచడానికి పేమెంట్ బ్యాంకులను రూపొందించారు.
చెల్లింపు బ్యాంకుల భవిష్యత్తు అనిశ్చితంగా ఉందని స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా త‌న నివేదికలో తెలిపింది. అయితే భ‌విష్య‌త్తులో ఈ వ్యాపారం విస్తరించి, అభివృద్ధి చెందుతుంది. పేమెంట్ బ్యాంకు సంస్థలకు వారి లక్ష్యాలను సాధించడానికి ప్రభుత్వ సహకారం, నియంత్రణ అవసరమని ఎస్‌బీఐ నివేదికలో పేర్కొంది. ఇటీవ‌లె ఆదిత్యా బిర్లా పేమెంట్ బ్యాంకును మూసివేసిన‌ట్లు ప్ర‌క‌టించింది. దీని గురించి ఉద‌హ‌రిస్తూ వ్యాపార న‌మూనాలో అనుకోని మార్పులు రావాడం వ‌ల్ల అనుకూలంగా లేద‌ని తెలిపింది. ఇటీవ‌లె వొడాఫోన్ ఎమ్‌-పెసా ను నిలిపివేసింది.
అసంఘటిత రంగ సంస్థలకు చిన్న పొదుపు ఖాతాలు, చెల్లింపుల సేవలను అందించడం ద్వారా ఆర్థిక చేరికను మరింతగా పెంచడానికి నచికేత్ మోర్ కమిటీ సిఫారసుపై చెల్లింపుల బ్యాంక్ నమూనాను రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా రూపొందించింది. అయితే, అనుకున్న లక్ష్యాలను సాధించడంలో ఇది విఫలమైనట్లు క‌నిపిస్తుంది, ఎందుకంటే 11 సంస్థ‌లు లైసెన్స‌లులు పొందిన 4పేమెంట్ బ్యాంకులు మాత్రమే పనిచేస్తున్నాయి.
చెల్లింపుల బ్యాంకు ఏ రకమైన రుణాలు ఇచ్చేందుకు అనుమ‌తి లేదు. అయితే ఇవి నిబంధ‌న‌ల‌కు అనుగుణంగా నగదు నిల్వ నిష్పత్తి (సిఆర్ఆర్), చట్టబద్ధమైన లిక్విడిటీ రేషియో (ఎస్‌ఎల్‌ఆర్) ను నిర్వహించాల్సిన అవసరం ఉంది. డిపాజిట్లను రూ. 1 లక్ష కంటే ఎక్కువ అంగీకరించరాదు.
చెల్లింపుల బ్యాంక్ మోడల్ ఇప్పటికీ విజయవంతమవుతుందని ఎస్‌బీ తెలిపింది. అయితే మౌలిక సదుపాయాలు, నెట్‌వర్క్ ఉన్న‌సార్వత్రిక బ్యాంకులు, టెలికాం కంపెనీలు కలిసి పనిచేయాల‌ని నివేదిక పేర్కొంది. బ్యాంకులను పునరుద్ధరించడానికి కొన్ని సూచనలు, ఎస్‌బీఐ నివేదిక ప్రకారం, పేమెంట్ బ్యాంకుల‌లో రూ. 1 లక్షలకు మించిన ఖాతాలలో నిధులను స్వయంచాలకంగా బదిలీ అయ్యేలా సార్వత్రిక బ్యాంకులతో ఏర్పాట్లు చేసుకోవాలి. ఆధార్-ఆధారిత కేవైసీ ఉండాలి, మాన్యువల్ కేవైసీ కి ఇ-కెవైసికి ఖర్చు పరంగా కనీసం మూడు రెట్లు ఉంటుంది పేమెంట్ బ్యాంకుల్లో మార్జిన్లు చిన్నవి కాబట్టి, ఇత‌ర ర‌కాల ఉత్స‌త్తులు విక్ర‌యించేందుకు థ‌ర్డ్ పార్టీ సంస్థ‌ల‌తో జతకట్టడానికి ఆర్‌బిఐ చెల్లింపు బ్యాంకులను అనుమతించాలి.
చెల్లింపుల బ్యాంకుల వ్యాపారం క్రెడిట్ రిస్క్ ఉండ‌దు. తక్కువ మార్కెట్ రిస్క్‌ను ఎదుర్కొంటున్నప్పటికీ, ఇది కార్యాచరణ, ద్రవ్య రిస్క్ కు లోబడి ఉంటుంది. ఎస్‌ఎల్‌ఆర్ ద్వారా పేమెంట్ బ్యాంకులు రిజ‌ర్వు బ్యాంకు వ‌ద్ద కొన్ని నిల్వ‌లు ఉంచుతాయి. భ‌ద్ర‌త‌లో భాగంగా ఆర్‌బీఐ పేమెంట్ బ్యాంకుల‌కు ఆర్‌బీఐ నిబంధ‌న‌ల‌ను జారీ చేస్తుంది.
Comments
0